تاریخچه
درباره واحد کالا و انرژی کارگزاری بانک ملی ایران
بورس کالا بازاری است متشکل و سازمان یافته که در آن به طور منظم کالاهای معین با روش‌هایی از قبل تعریف شده مورد معامله قرار می‌گیرند. در این بازار تعداد زیادی عرضه‌کننده و خریدار از طریق کارگزاران اقدام به معامله می‌کنند، در حال حاضر بورس کالا در ایران در چند حوزه فعالیت دارد که البته در حال گسترش در حوزه‌های دیگر نیز است.
در راستای تحقق اهداف برنامه سوم و چهارم توسعه، که مطابق با آنها شورای عالی بورس موظف به راه‌اندازی و گسترش بورس‌های کالایی در ایران شناخته شده بود، بورس فلزات در شهریور ۱۳۸۲ (نخستین بورس کالایی در ایران) و بورس کالای کشاورزی در شهریور ۱۳۸۳ آغاز به فعالیت کردند. بر مبنای قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران (مصوب ۱ آذر ۱۳۸۴، مجلس شورای اسلامی) و با تصویب شورای عالی بورس، شرکت بورس کالای ایران در آذر ۱۳۸۵ با درهم آمیختن بورس فلزات و بورس کالای کشاورزی تشکیل شد و پس از پذیره‌نویسی و برگزاری مجمع عمومی، از مهر ۱۳۸۶ کار خود را زیر نظر سازمان بورس و اوراق بهادار آغاز کرد.
شرکت کارگزاری بانک ملی ایران هم زمان با راه‌اندازی بورس پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی در بهمن ماه سال 1386 کارگزاری بانک ملی ایران فعالیت خود را در بورس کالا آغاز کرده و عنوان اولین عرضه‌کننده محصولات پتروشیمی در بورس کالا را در کارنامه خود ثبت نموده است. بهره‌گیری از مدیران و کارشناسان کارآزموده و تکیه بر شعار «حفظ منافع مشتریان» و تکیه بر سلامت و صداقت حرفه‌ای به نوعی وجهه و جایگاه واحد بورس کالای این شرکت را متمایز نموده است...
لینک رزومه در پیوست برای دانلود دانلود فرم درخواست خدمات حساب های وکالتی / بانک ملی
انواع بازارها، قراردادها و اوراق قابل معامله در بورس کالای ایران
تمامی داد و ستد ها در بورس کالا در قالب قراردادهای استاندارد شده انجام می گیرد :
- قرارداد نقدی : قراردادی است که براساس آن، پرداخت بهای کالای مورد معامله و تحویل آن در هنگام معامله و براساس دستورالعمل تسویه و پایاپای انجام می‌شود.
- قرارداد سلف : قراردادی است که براساس آن، کالا با قیمت معین در زمانی مشخص در آینده تحویل گردیده و بهای آن در هنگام معامله و براساس دستورالعمل تسویه و پایاپای پرداخت می‌گردد.
- قرارداد نسیه : قراردادی است که براساس آن، کالا در هنگام معامله تحویل و بهای آن در تاریخ سررسید و براساس دستورالعمل تسویه و پایاپای پرداخت می‌گردد.
- قرارداد آتی : قراردادی است که فروشنده براساس آن متعهد می‌شود در سررسید معین، مقدار معینی از کالای مشخص را به قیمتی که الان تعیین می‌کنند بفروشد و در مقابل طرف دیگر قرارداد متعهد می‌شود آن کالا را با آن مشخصات خریداری کند و برای جلوگیری از امتناع طرفین از انجام قرارداد، طرفین به صورت شرط ضمن عقد متعهد می‌شوند مبلغی را به عنوان وجه تضمین نزد اتاق پایاپای بگذارند و متعهد می‌شوند متناسب با تغییرات قیمت آتی، وجه تضمین را تعدیل کنند و اتاق پایاپای از طرف آنان وکالت دارد متناسب با تغییرات، بخشی از وجه تضمین هر یک از طرفین را به عنوان اباحه تصرف در اختیار دیگری قرار دهد و او حق استفاده از آن را خواهد داشت تا در سررسید با هم تسویه کنند.
- قرارداد سلف استاندارد : قراردادی است که براساس آن عرضه‌کننده مقدار معینی از دارایی پایه را مطابق مشخصات قرارداد سلف استاندارد در ازای بهای نقد به فروش می‌رساند تا در دورة تحویل به خریدار تسلیم نماید. خریدار می‌تواند معادل دارایی پایه خریداری شده را طی قرارداد سلف موازی استاندارد موضوع مواد 2 و 3 دستورالعمل اجرایی معاملات سلف استاندارد، به فروش رساند. قرارداد مذکور نیز در این دستورالعمل به اختصار قرارداد سلف استاندارد نامیده می‌شود.
- قرارداد اختیار معامله : قرارداد اختیار معامله قراردادی است که در آن یک طرف، اختیار(حق) خرید و یا فروش کالایی را از طرف دیگر خریداری می کند. قرارداد اختیار معامله به دو نوع کلی اختیار خرید و اختیار فروش تقسیم می‌شود. در هر کدام از این دو نوع قرارداد، دو طرف خریدار و فروشنده با یکدیگر وارد معامله می‌شوند.
- صندوق های کالایی : صندوق كالايي قابل معامله(ETC) یکی از ابزارهای مالی نوین هستند که به سرمایه گذاران این امکان را می‌دهند که به جای خرید و نگهداری کالای مورد نظر و تحمل هزینه های حمل و نقل، انبارداری و خسارت-های احتمالی آن، اوراق این صندوق‌ها را خریداری نمایند. با خرید این اوراق، سرمایه‌گذار در عین داشتن مالکیت کالای موردنظر، مسئولیت نگهداری ازآن کالا را بر عهده ندارد. به عبارت دیگر، این صندوق‌ها بخش قابل ملاحظه¬ای از وجوه گردآوری شده خود را به سرمایه گذاری در کالایی خاص اختصاص می دهند و علاقه مندان به سرمایه گذاری در آن کالای خاص اقدام به خرید واحدهای این صندوق ها می کنند.
- گواهی سپرده کالایی : بر اساس مصوبه شورای عالی بورس و اوراق بهادار گواهی سپرده کالایی اوراق بهاداری است که مؤید مالکیت دارنده آن بر مقدار معینی کالا است و پشتوانه آن قبض انبار استانداردی است که توسط انبارهای مورد تایید بورس صادر می‌گردد.
انواع رینگ های معاملاتی(بازار فیزیکی)
- تالار پتروشیمی : محصولات پلیمری و شیمیایی از قبیل: پلی اتیلن ها ، پلی پروپیلن ها، گریدهای PET، گرید استایرن مونومر و غیره
- تالار فرآورده های نفتی : محصولات پالایشگاهی از قبیل: وکیوم باتوم، لوب کات، گوگرد کلوخه و گرانوله، قیر و غیره
- تالار کشاورزی : محصولاتی از قبیل: گندم خوراکی، جو، ذرت دانه ای، پسته، جوجه یک روزه گوشتی و غیره
- تالار صنعتی : محصولاتی از قبیل: فولاد ، سنگ آهن، مس و آلومینیوم
- تالار طلا : شمش طلا
- تالار فرعی : محصولات قابل عرضه در بازار فرعی :
- 1 - اموال غیرمنقول
- 2- کالاهایی که طبق مقررات شرایط پذیرش در بازار معاملات کالای فیزیکی را از دست می‌دهند.
- 3- کالاهای فاقد شرایط پذیرش در بازار معاملات کالای فیزیکی پس از تایید هیئت پذیرش
گریدهایی از قبیل: نخ پلی استر، گریدهای آف پلی اتیلن ترفتالات آمورف، گرید آف اسید ترفتالیک و غیره.
روز و زمان تشکیل تالارهای مختلف در بورس کالای ایران
| ردیف | تالار | زمان شروع | روزهای کاری |
|---|---|---|---|
| 1 | خودرو | 09:00 | شنبه تا چهارشنبه |
| 2 | املاک و مستغلات | 09:30 | شنبه تا چهارشنبه |
| 3 | صنعتی | 11:00 | شنبه تا چهارشنبه |
| 4 | صادراتی | 11:30 | شنبه تا چهارشنبه |
| 5 | سیمان | 11:30 | شنبه تا چهارشنبه |
| 6 | حراج بازار | 12:15 | شنبه تا چهارشنبه |
| 7 | طلا | 12:30 | شنبه تا چهارشنبه |
| 8 | کشاورزی | 13:00 | شنبه تا چهارشنبه |
| 9 | پتروشیمی | 13:30 | شنبه تا چهارشنبه |
| 10 | کشف پریمیوم | 14:30 | شنبه تا چهارشنبه |
| 11 | مناقصه | 14:30 | شنبه تا چهارشنبه |
| 12 | فرآورده های نفتی | 15:00 | شنبه تا چهارشنبه |
| 13 | فرعی | 15:15 | شنبه تا چهارشنبه |
انواع عرضه ها در بورس کالا
- عادی : عرضه های معمول در بورس که امکان خرید با توجه به شرایط خاص هر رینگ معاملاتی برای خریدارن وجود دارد. به عبارتی عرضه های عادی عرضه هایی هستند که جزء قرارداد بلند مدت و خاص نباشند.
*سهیمه خرید : برخی از محصولات در بورس کالا نیاز به داشتن مجوز خرید می باشند که از سوی کمیته بازار بورس کالای ایران با توجه به شرایط بازار، نحوه سهمیه بندی(بازه زمانی سهمیه ، سقف خرید، حذف موقت سهمیه، روزهای معاملاتی) محصولات اعلام می شود.
به عنوان مثال سهمیه بهین یاب (درگاه الکترونیکی مدیریت فرآیند هماهنگ) که در حال حاضر در خصوص محصولات رینگ پتروشیمی و فرآورده های نفتی وجود دارد. مشتریان برای خرید محصولاتی که نیاز به مجوز دارند باید در سامانه بهین یاب ثبت شده (مشخصات تولید، مواد مصرفی، ظرفیت تولید و …) و مجوز خرید آنها به بورس کالا صادر شود. روزهای شنبه و یکشنبه محصولات غیر بهین یابی ، روزهای دوشنبه و سه شنبه محصولات پلیمری و روزهای چهارشنبه محصولات شیمیایی. - قرارداد بلند مدت : قراردادی است فی مابین عرضه کننده و خریدار، که عرضه کننده متعهد می شود حجم مشخصی از محصولات خود را با شرایط مصوب ( با قیمت میانگین موزون و درصدی آخرین عرضه عادی انجام شده ) برای تامین نیاز تولید کنندگان پایین دستی در بورس کالا عرضه کند. شایان ذکر است که در با عرضه قرارداد بلند مدت لیست مشتریان مجاز خرید از سوی شرکت عرضه کننده باید به بورس کالا ارائه گردد. روز های قابل عرضه نیز شنبه و یکشنبه (روزهای غیر بهین یابی) می باشد.
- خاص : عرضه هایی دارای شرایط خاص از قبیل تهاتر، داشتن امکانات خاص برای برداشت محصول ، داشتن مجوز از ارگان های ذیربط و … می باشد در این قالب در بورس کالا عرضه می شوند.
- محصولات معدنی و فلزی : http://www.ime.co.ir/Industrial_and_mineral_products.html
- محصولات پتروشیمی و فرآورده های نفتی : http://www.ime.co.ir/Petroleum_products_and_petrochemicals.html
- محصولات کشاورزی : http://www.ime.co.ir/Agricultural_products.html
مشتریان در بورس کالای ایران به صورت شخصیت حقیقی و حقوقی می‌توانند نسبت به اخذ کد و خرید از بورس اقدام نمایند. خریداران باید تا قبل از شروع معاملات سفارش خرید خود را به کارگزار ارائه نمایند و نسخه تأیید شده سفارش خرید را از کارگزار دریافت کنند.
مدارک مورد نیاز جهت اخذ کد مشتریان حقیقی:
- فرم پیش نویس درخواست کد حقیقی
- فرم پیش نویس در خواست کد حقیقی ( بین المللی )
- کپی شناسنامه و کارت ملی
- کد اقتصادی
- افتتاح حساب وکالتی
- ثبت نام در سایت بهین یاب جهت خرید برخی از محصولات پتروشیمی، فرآورده های نفتی و صنعتی
- ثبت نام در سامانه جامع انبارها
- ثبت نام در سامانه سجام
- اعلام شماره موبایل ثبت شده به نام متقاضی
- احراز حضوری
مدارک مورد نیاز جهت اخذ کد مشتریان حقوقی:
- فرم پیش نویس در خواست کد حقوقی
- فرم پیش نویس در خواست کد حقوقی ( بین المللی )
- کپی شناسنامه و کارت ملی کلیه اعضا هیئت مدیره و مدیر عامل
- کپی پروانه بهره‌برداری شرکت‌های تولیدی، گواهینامه صلاحیت پیمانکاری و قرارداد پیمانکاری
- کپی روزنامه‌های رسمی شرکت شامل آگهی تأسیس، آخرین آگهی درخصوص تغییرات اعضاء هیأت مدیره و آگهی تغییر نام ، تغییر آدرس و تغییر سرمایه حسب نیاز
- کپی اساسنامه شرکت
- اظهار نامه مالیاتی آخرین دوره مالی(دسترسی به بورس کالا در پروتال مالیاتی )
- صورتهای مالی حسابرسی شده توسط حسابرس رسمی آخرین دوره مالی در سایت پردیس بارگذاری شود. (در صورت نیاز)
- افتتاح حساب وکالتی
- ثبت نام در سایت بهین یاب جهت خرید برخی از محصولات پتروشیمی، فرآورده های نفتی و صنعتی
- ثبت نام در سامانه جامع انبارها
- اعلام شماره موبایل ثبت شده به نام مدیرعامل یا یکی از اعضای هیات مدیره
- ثبت نام در سامانه سجام (اعضا دارای صاحبان امضا مجاز هیئت مدیره)
- احراز حضوری یکی از اعضا هیئت مدیره
خرید از بورس کالا:
جهت خرید لازم است فرم در خواست خرید نمونه برای هر قلم کالای در خواستی بصورت مجزا تکمیل و ارسال شده و مبلغ پیش پرداخت به میزان اعلامی به حساب وکالتی واریز گردد. ثبت سفارش خرید توسط کارگزار منوط به واریز وجه به عنوان پیش پرداخت خرید (که توسط بورس کالا تعیین می شود ) به حساب وکالتی می باشد.
نکات قابل توجه:
قیمت قطعی در روز انجام معامله و در محل تالار تعیین می‌گردد.
مهلت تسویه سه روز کاری پس از انجام معامله می باشد.
مطابق دستورالعمل اتاق پایاپای شرکت بورس کالای ایران چنانچه خریدار در مهلت تعیین شده (سه روز کاری )وجه مربوطه را پرداخت ننماید، در هنگام تسویه حساب با تأخیر، باید به ازای هر روز کاری ( حداکثر تا سه روز کاری پس از پایان مهلت تسویه)، 25/0 درصد ارزش معامله را نیز به عنوان جریمه پرداخت نماید همچنین چنانچه خریدار در خواست انفساخ قرارداد را نماید، یا تا 3 روز کاری پس از مهلت تسویه نسبت به تسویه قرارداد اقدام ننماید، می‌بایست 5 درصد ارزش معامله بعلاوه دو سر کارمزد خرید و فروش را به عنوان خسارت انفساخ قرارداد پرداخت نماید .
فرم بانک ها:
جهت پذیرش هر کالا باید حداقل شرایط زیر احراز گردد:
1) متقاضی باید سابقه فعالیت قابل اتکاء در بازار کالای مورد پذیرش داشته باشد و همچنین چشم‌انداز روشنی از تداوم فعالیت متقاضی وجود داشته باشد.
2) میزان عرضه کالا توسط متقاضی به گونه‌ای باشد که امکان کشف عادلانه قیمت را در بورس فراهم آورد.
3) کالا نباید مشمول محدودیت‌هایی از جمله محدودیت قیمت‌گذاری قانونی و انحصار در عرضه یا تقاضا باشد که مانع از کشف عادلانه قیمت کالا گردد.
لازم به ذکر است، هیئت پذیرش در زمان پذیرش هر کالا، حداقل عرضه سالانه و حداقل درصد عرضه در بورس از کل تولید سالانه برای تولیدکنندگان و از کل واردات سالانه برای وارد کنندگان را مشخص می‌کند و تغییر حداقل‌های مذکور به پیشنهاد بورس و تایید هیئت پذیرش امکان پذیر است.
ضمن آنکه عرضه کننده کالا در بورس، موظف است مقررات مربوطه از جمله الزامات دستورالعمل پذیرش کالا و اوراق بهادار مبتنی بر کالا در بورس کالای ایران و ضوابط مربوط در خصوص افشای اطلاعات عرضه کالا را رعایت نماید.
بررسی درخواست پذیرش کالا
بورس حداکثر ظرف 30 روز پس از تاریخ ثبت درخواست، گزارش کارشناسی خود درخصوص شرایط پذیرش را به انضمام مستندات مربوط به هیئت پذیرش ارسال می‌نماید.
لازم به ذکر است ، هیئت پذیرش حداکثر ظرف 30 روز پس از دریافت گزارش و مستندات مربوط از بورس، نظر کتبی خود را با ذکر دلایل مبنی بر تایید یا رد پذیرش کالا، از طریق بورس به متقاضی اعلام می‌کند. در صورت رد درخواست، متقاضی می‌تواند مراتب اعتراض خود را حداکثر ظرف مدت 10 روز پس از ابلاغ تصمیم هیئت پذیرش، به دبیرخانۀ سازمان اعلام کند. رای هیئت مدیرۀ سازمان در خصوص بررسی مجدد موضوع یا تایید نظر هیئت پذیرش، برای متقاضی، هیئت پذیرش و بورس لازم الاجراست.
بر این اساس، در صورتی که هیئت مدیرۀ سازمان اعتراض متقاضی را موجه تشخیص دهد، درخواست متقاضی باید در اولین جلسه هیئت پذیرش مجدداً طرح گردد.
همچنین در صورتی که درخواست متقاضی رد شود و به آن اعتراض ننماید یا پس از اجرای رای تجدید‌نظر هیئت مدیرۀ سازمان در هیئت پذیرش رد گردد، طرح مجدد درخواست متقاضی در هیئت پذیرش حداقل پس از شش ماه و انجام مجدد کلیۀ مراحل و پرداخت حق پذیرش، امکان‌پذیر خواهد بود.
باید به این نکته توجه داشت که درج نام کالای پذیرفته شده در فهرست نرخ‌های بورس، منوط به احراز تمامی موارد تعیین شده توسط هیئت پذیرش می‌باشد. ضمن آنکه در صورت عدم عرضه کالای یک عرضه کننده در بورس ظرف مدت 6 ماه از درج آن در فهرست نرخ‌های بورس، پذیرش آن در بورس لغو گردیده و پذیرش مجدد آن منوط به طی فرایند پذیرش خواهد بود.
مدارک مورد نیاز جهت پذیرش کالا در بازار فیزیکی
- فرم درخواست پذیرش کالا
- پرسش نامه پذیرش
- امیدنامه
- فرم شناسه کالا
- کپی برابر اصل گواهی استاندارد کالا
- رسید پرداخت حق پذیرش
- تعهد نامه شرکت تولیدکننده مبنی بر فراهم‌نمودن شرایط جهت بازدید از خط تولید و انبارها حسب درخواست هیئت پذیرش یا بورس
- اصل یا کپی برابر اصل اسناد زیر در خصوص کالاهای وارداتی
جهت کالاهای وارداتی که به صورت نقدی عرضه می‌شوند و در زمان ارائه درخواست پذیرش ترخیص شده یا در شرف ترخیص می‌باشند :
1-برگ سبز گمرکی
2- گواهی بازرسی مبدا یا مقصد حسب درخواست بورس
3- قبض انبار برای کالاهایی که از گمرکات ترخیص و به انبارهای داخلی حمل شده‌اند
جهت کالاهای وارداتی که به صورت سلف عرضه می‌شوند و در زمان ارائه درخواست پذیرش ترخیص نشده‌اند :
1- پروفرمای کالای وارداتی
2- گواهی کیفیت صادر شده توسط تولید کننده به همراه تعهدنامه واردکننده مبنی بر تحویل کالا بر اساس گواهی کیفیت ارائه شده
3- تعهدنامه واردکننده مبنی بر ارائه مستندات بند (7-1) این ماده به بورس پس از ترخیص و قبل از تحویل کالا به مشتری
تائیدیه مراجع ذیصلاح در خصوص کالاهائی که مشمول رعایت ضوابط خاص یا اخذ مجوزهای قانونی باشد
سایر اطلاعات مهم به تشخیص متقاضی یا درخواست بورس یا هیئت پذیرش.
مدارک مورد نیاز جهت پذیرش کالا در بازار فرعی:
- فرم درخواست پذیرش کالا
- پرسشنامه پذیرش و فرم شناسه کالا
- فرم سفارش فروش
- رسید پرداخت حق پذیرش
- مستندات لازم جهت احراز مالکیت عرضه‌کننده بر کالای مورد پذیرش که در خصوص هر نوع کالا توسط هیات مدیرۀ بورس تعیین می‌گردد.
- تعهد عرضه‌کننده مبنی بر فراهم نمودن شرایط مورد درخواست بورس جهت بازدید متقاضیان خرید از کالای مورد پذیرش.
- اصل یا کپی برابر اصل مستندات کالاهای وارداتی که فهرست آن در پرسشنامة پذیرش قید شده است.
- تائیدیه مراجع ذیصلاح در خصوص کالاهائی که عرضه آنها به عموم مشمول رعایت ضوابط خاص یا اخذ مجوزهای قانونی می‌باشد.
- قرارداد مشاور پذیرش.
- سایر اطلاعات و اسناد به تشخیص متقاضی یا درخواست کمیته عرضه.
روزانه می توانید آمار معاملات محصولات معامله شده در بورس کالا در تمامی رینگ های معاملاتی را در لینک زیر مشاهده نمایید:
نمایش صفحه آمار بورس کالا
جهت مشاهده ی کارمزد معاملات بورس کالا بر روی لینک زیر کلیک کنید :
نمایش صفحه کارمزد معاملات بورس کالا